Pan Informatyk

Cyfrowe obywatelstwo – zadanie domowe dla szkoły

14 października 2025. Kategoria: wszystkie. Brak komentarzy.

Bezpieczeństwo w sieci, sztuczna inteligencja, higiena cyfrowa, krytyczne myślenie, otwarte zasoby edukacyjne…brzmi znajomo? W polskiej edukacji te hasła krążą od lat.

Problem w tym, że często funkcjonują osobno, jak oddzielne „projekty” lub doraźne akcje. A przecież żyjemy w rzeczywistości, w której internet i technologia są nie dodatkiem do życia, tylko jego infrastrukturą. Dlatego coraz wyraźniej widać, że potrzebujemy podejścia całościowego – strategii, która nie kończy się na „naucz obsługi narzędzia i ostrzeż przed zagrożeniem”. Takie podejście istnieje – nazywa się cyfrowe obywatelstwo (digital citizenship).

logo - europejski rok edukacji o cyfrowym obywatelstwie

Od higieny cyfrowej do pełnej tożsamości online

Higiena cyfrowa to ważna rzecz – ale skupia się głównie na ochronie. AI to z kolei narzędzie – potężne, ale jednak tylko jedno z wielu. Cyfrowe obywatelstwo idzie dalej: łączy kompetencje, postawy i wartości, które pozwalają świadomie, odpowiedzialnie i twórczo działać w świecie cyfrowym.

To między innymi:

  • bezpieczeństwo i prywatność,
  • umiejętność oceny informacji,
  • rozumienie algorytmów i wpływu technologii,
  • budowanie wizerunku i tożsamości,
  • uczestnictwo w życiu społecznym i demokratycznym online,
  • korzystanie z nowoczesnych narzędzi metodycznie, a nie przypadkowo.

I – co ważne – to proces od najmłodszych lat. Nie „od pierwszego konta na Instagramie”, znacznie wcześniej. To jest zadanie domowe zarówno dla współczesnych rodziców, jak i dla szkoły.

 

Europa daje sygnał: to priorytet

W 2023 r. Rada Europy ogłosiła Rok Edukacji o Obywatelstwie Cyfrowym (2025). To nie tylko symboliczny gest, ale filar strategii edukacyjnej na lata 2024–2030. Polska również ma w tym swój udział. I tu wchodzimy my.

Jako członek zespołu redakcyjnego, współtworzę otwarte repozytorium zasobów dla nauczycieli i edukatorów w całej Polsce. Oparte jest ono na przetłumaczonych materiałach Rady Europy („Digital Citizenship Education Planner” / DCE Planner) oraz naszych własnych opracowaniach – setki godzin pracy. Brzmi poważnie – i faktycznie takie jest. Ale jako czynni nauczyciele, wolimy praktyczną i przyjazną dla edukatorów formę.

 

Kompas Cyfrowego Obywatela – nauczyciel nie musi zaczynać od zera

Tworzymy repozytorium pod nazwą Kompas Cyfrowego Obywatela. W środku znajdziesz między innymi:

  • gotowe scenariusze zajęć,
  • materiały dydaktyczne (głównie PL, w wyjątkowych sytuacjach obcojęzyczne),
  • przykłady dobrych praktyk,
  • rekomendowane źródła,
  • inspiracje dla szkół, bibliotek, domów kultury.

Całość w otwartej formie, dostępna online, bez paywalla, bez miliona rejestracji, dla wszystkich. Chcemy, żeby nauczyciel nie musiał „wymyślać cyfrowej edukacji od zera”, tylko miał kompas, który pomaga obrać odpowiedni kierunek. Jest to szczególnie ważne, bo mit „młodzież urodzona ze smartfonem = kompetentna” właśnie ostatecznie upada na naszych oczach. Widzę to w szkołach codziennie. Uczniowie potrafią obsłużyć narzędzie, ale równie często nie rozumieją konsekwencji swoich działań, nie potrafią ocenić informacji, wreszcie – nie czują sprawczości w świecie cyfrowym. A cyfrowe obywatelstwo to nie tylko ochrona, ale właśnie sprawczość, odpowiedzialność,  czy świadomość.

 

Prowadź do kompasu!

Jeśli temat Cię interesuje, zajrzyj do Kompasu:

Kompas Cyfrowego Obywatela

Repozytorium startuje w ramach Europejskiego Roku Edukacji o Obywatelstwie Cyfrowym 2025, ale już teraz dokładamy cegiełki i rozwijamy zasoby. Dołącz. Korzystaj. Podrzuć pomysł. Napisz scenariusz. Zostań współtwórcą zmiany.

Zostaw komentarz