Wybory w informatyce? Czemu nie! Jak wykorzystać temat wyborczy na lekcjach informatyki? Wielka polityka, gorące dyskusje przy obiedzie, wyborcze memy w social media, a w tle… uczniowie.
Patrzą, czytają, lajkują, niektórzy z nich już zaczynają wyrabiać sobie własne zdanie na pewne tematy. Czasem to zdanie to powtórzony tekst z TikToka albo zasłyszana w domu opinia, nierzadko jednak jest to ich własna refleksja. Ale jedno jest pewne: wybory interesują młodych. A skoro tak, warto to wykorzystać. Żeby była jasność – nie chodzi o agitację polityczną, ale o pokazanie, jak wiele wspólnego ma tematyka wyborcza z informatyką. Oto kilka pomysłów, jak przekuć ten gorący temat w edukacyjną szansę.
Weryfikacja informacji i fact-checking
Zaczynamy od podstaw. W czasach, gdy każdy może stworzyć grafikę z cytatem polityka (albo i cały deepfake z jego udziałem), umiejętność odróżnienia faktu od fikcji jest kluczowa.
Co można zrobić na lekcji?
- Pokazać uczniom narzędzia do weryfikacji obrazów i filmów (np. Google Reverse Image Search, czy TinEye).
- Przeanalizować w praktyce przykładowego screena z rzekomym cytatem polityka i sprawdzić, czy taki wpis rzeczywiście pojawił się na jego profilu.
- Zwrócić uwagę uczniów na oznaczenia „zweryfikowanych” kont w mediach społecznościowych (np. niebieski znaczek na X, czy oznaczenie Meta Verified na Instagramie).
- Odwiedzić stronę typu demagog.org.pl i sprawdzić jeden z bieżących fake-newsów z omówieniem i wyjaśnieniem.
Można z tego zrobić mini-projekt: uczniowie wybierają jeden głośny „fakt” z kampanii i sprawdzają go samodzielnie.
Excel wyborczy, czyli dane na wykresach
Wybory to nie tylko emocje i hasła, ale tony danych. Frekwencja, liczba głosów, procenty, województwa… Idealny materiał na pracę z arkuszem kalkulacyjnym.
Pomysły na lekcje:
- Wklej dane z PKW (Państwowa Komisja Wyborcza) i poproś uczniów o stworzenie wykresów: kołowy (poparcie dla kandydatów), słupkowy (frekwencja w regionach), liniowy (porównanie z poprzednimi wyborami).
- Przykładowe zadanie: „Kandydat A dostał 2 690 420 głosów, a kandydat B 2 137 000. Oblicz, o ile % więcej głosów miał pierwszy kandydat.”
- Praca w parach: przygotuj raport z wyników fikcyjnych wyborów klasowych (np. na tzw. trójkę klasową) i stwórz profesjonalną prezentację danych.
Bez względu na to, czy w szkole korzystasz z Excela, LibreOffice czy Arkuszy Google, praca z tym narzędziem w oczach uczniów przestanie być postrzegana jako praca z nudnym programem do faktur i zyska pewien realny kontekst, nabierze znaczenia.
Cisza wyborcza a lajki i komentarze
No właśnie. Czy kliknięcie „serduszka” pod postem polityka w sobotę przed wyborami to już złamanie ciszy wyborczej? A udostępnienie posta z poparciem dla kandydata?
Kontekst prawny:
Zgodnie z art. 107 §1 Kodeksu wyborczego: „W dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem prowadzenie agitacji wyborczej jest zabronione”. Sądy już uznawały, że udostępnianie postów czy zamieszczanie komentarzy z poparciem dla kandydata w czasie ciszy to jej złamanie (np. orzeczenie Sądu Okręgowego w Kielcach z 2020 r.).
Co na lekcji?
- Mini-dyskusja: Czy lajk to jeszcze opinia czy już agitacja?
- Debata klasowa: „Czy cisza wyborcza ma sens w czasach internetu?”
- Krótki quiz: Co wolno, a czego nie w sieci podczas ciszy wyborczej?
- Wyzwanie – znajdź komentarz lub post opublikowany w dniu wyborów, który Twoim zdaniem wspiera jednego z kandydatów. (zweryfikuj datę i godzinę)
Deepfake, AI i wybory przyszłości
Wybory 2025 to już czasy sztucznej inteligencji. Generowane głosy, realistyczne twarze polityków mówiące rzeczy, których nigdy nie powiedzieli… Jak się w tym nie pogubić?
Tematy do rozmowy:
- Czym jest deepfake i jak działa (możesz skorzystać z filmu edukacyjnego „Jak rozpoznać deepfake? Ekspertka NASK odpowiada” lub angielski materiał od Vox: „The most urgent threat of deepfakes isn’t politics” – niestety brak polskich napisów).
- Czy AI może zmanipulować wybory? (Np. generowanie fake newsów).
- Jakie narzędzia pomagają rozpoznać zmanipulowany obraz lub audio? Można skorzystać np. z InVID – rozszerzenia do przeglądarki do analizy treści wideo – lub z Deepware Scanner – narzędzia online wykrywającego deepfake’i w nagraniach.
- Przykładowe zadanie: „Obejrzyj dwa przygotowane przez nauczyciela nagrania. Które jest prawdziwe? Dlaczego?”
Tu warto przemyć odrobinę refleksji: uczniowie sami stają się odbiorcami i twórcami treści. Czy wiedzą, co udostępniają?
BONUS: „Sejm: The Game” – polityka na wesoło?
Branża gier również nie zostaje obojętna na tematykę wyborczą. Dowodem jest gra „Sejm: The Game” – symulacyjna gra o polskiej polityce, która wygląda nieco jak połączenie South Parka z memami oraz satyrą polityczną.
Kilka ciekawostek:
- Gracz wciela się w rolę posła RP i podejmuje decyzje w głosowaniach.
- Mechaniki gry opierają się na realiach politycznych, ale z przymrużeniem oka.
- Gra ma potencjał edukacyjny: można porozmawiać o tym, jak działa parlament.
- Demo już dostępne na Steamie (w wersji darmowej).
To świetna ciekawostka, świadcząca o tym, że młode pokolenie interesuje się polityką… nawet w formie pikselowej!
Podsumowując, wybory to bezsprzecznie święto demokracji. Ale to także święto danych, informacji, technologii, emocji i… Internetu. Informatyka ma tu do odegrania ogromną rolę: edukacyjną, krytyczną, praktyczną. Dobrze przygotowana lekcja z wykorzystaniem gorącego tematu może być ciekawa, aktualna i niezwykle potrzebna. Bo jeśli my nie nauczymy młodych ludzi myśleć krytycznie, weryfikować dane i czytać wykresy, zrobi to za nas…internet. Z różnym skutkiem.